Elke zin bestaat uit verschillende zinsdelen. Bijvoorbeeld: onderwerp, persoonsvorm en lijdend voorwerp. Ieder zinsdeel heeft een bepaalde functie in de zin. Zo geeft de persoonsvorm vaak aan welke handeling verricht wordt, geeft het onderwerp aan wie de handeling verricht en geeft het lijdend voorwerp aan wat er door het onderwerp wordt verricht. Een voorbeeld:
1. Maartje koopt een boek.
De persoonsvorm ‘koopt’ geeft de handeling aan: kopen. Het onderwerp ‘Maartje’ geeft aan wie er koopt: Maartje. Het lijdend voorwerp ‘een boek’ geeft aan wat er wordt gekocht: een boek.
Tussen het onderwerp en de persoonsvorm bestaat getalsovereenkomst: ze staan of allebei in het enkelvoud, of allebei in het meervoud. Kijk maar eens naar de volgende zinnen.
1a. Wim Hartman is trainer bij ‘Haag Atletiek’.
1b. Wim Hartman en Jacques Oosterlaken zijn trainer bij ‘Haag Atletiek’.
In zin 1b is het onderwerp in het meervoud gezet. Daarom moet ook de persoonsvorm in het meervoud staan. In quiz 2 staat de zin:
2a. Zowel Wim Hartman als Jacques Oosterlaken zijn trainer bij ‘Haag Atletiek’.
Veel mensen denken dat het onderwerp in deze zin ‘zowel Wim Hartman als Jacques Oosterlaken’ is. Zij stellen vervolgens vast dat dit onderwerp in het meervoud staat en zij zetten daarom ook de persoonsvorm (zijn) in het meervoud. Zin 2a is echter onjuist geformuleerd. Zin 2a bestaat eigenlijk uit twee zinnen.
2b. Zowel Wim Hartman is trainer bij ‘Haag Atletiek’ als Jacques Oosterlaken is trainer bij ‘Haag Atletiek’.
We noemen dit een samengestelde zin: hij is samengesteld uit twee zinnen. Om de zin wat minder omslachtig te maken laten we in deze samengestelde zin de zinsdelen die in beide zinnen precies hetzelfde zijn één keer weg.
2c. Zowel Wim Hartman (is trainer bij ‘Haag Atletiek’) als Jacques Oosterlaken is trainer bij ‘Haag Atletiek’.
Wat tussen haakjes staat kan weggelaten worden en dan ontstaat vanzelf de correcte zin. We zien dan dat de persoonsvorm in het enkelvoud staat.
2d. Zowel Wim Hartman als Jacques Oosterlaken is trainer bij ‘Haag Atletiek’.
